Propolis je, pored meda, još jedan dragoceni dar pčela za ljudsko zdravlje. Smatra se prirodnim antibiotikom, antimikotikom, antiseptikom i antivirusnim sredstvom.
Ova magična supstanca se vekovima koristi u tradicionalnoj medicini. Propolis nije samo ključni sastojak za zdravlje pčelinje zajednice, već i proizvod sa širokim spektrom koristi za ljudski organizam. U nastavku ćemo istražiti svet propolisa, njegovo poreklo i brojne prednosti koje pruža za jačanje imuniteta i očuvanje opšteg zdravlja.
Šta je propolis?
Propolis je smolasta materija koju pčele sakupljaju iz pupoljaka drveća, biljnih sokova i drugih izvora u prirodi. Pčele mešaju sakupljene smole s enzimima koje one same proizvode i voskom koji izlučuju iz svojih žlezda. Enzimi razgrađuju sirovine i menjaju njihov hemijski sastav kako bi se stvorile lekovite komponente propolisa. Lekovitost potiče od sadržaja brojnih bioaktivnih supstanci, kao što su flavonoidi, fenolne kiseline, fenolni esteri, enzimi i minerali. Smatra se da se pčela ne oslobađa sama propolisa, nego čeka na zidu košnice dok je druge pčele, koje koriste propolis oslobode istog.
Godišnje jedno društvo sakupi 100-150 g, ali postavljanjem pomoćnih sprava za efikasnije prikuplanje propolisa u košnici ova količina se može povećati na 250-500 g. Važno je napomenuti da sastav propolisa može varirati u zavisnosti od biljaka i geografskog područja sa kog pčele sakupljaju sirovine, što dovodi do različitih vrsta propolisa.
Čemu služi propolis?
U košnici pčele koriste propolis za zatvaranje pukotina, otvora i šupljina unutar košnice zbog čega se često naziva i pčelinji lepak. Smola služi kao izolator, štiti košnicu od spoljnih elemenata i smanjuje mogućnost napada drugih insekata i ostalih neželjenih gostiju. Propolis ima izražena antimikrobna svojstva. Pčele koriste propolis za dezinfekciju košnice i sprečavanje širenja bolesti. Unutar košnice, pčele premazuju propolisom unutrašnjost stanica, okvire, zidove i otvore. Ovaj prirodni antibiotik pomaže u održavanju higijene košnice i sprečava razmnožavanje bakterija, gljivica i drugih mikroorganizama. Kada se u košnici pojavi mrtva pčela, pčele je premazuju propolisom kako bi sprečile širenje infekcije.
Kako se dobija propolis?
Najjednostavniji način sakupljanja propolisa je struganjem sa drvenih površina unutar košnice, kao što su nosači ramova i pukotine. Međutim, ovaj metod je neefikasan i često dovodi do kontaminacije propolisa drvenim iverjem.
Efikasnija metoda uključuje upotrebu posebnih mreža ili rešetki koje se postavljaju u košnicu. Pčele ih zatvaraju propolisom, a nakon vađenja mreže, propolis se lako odvaja, pročišćava i suši. Tako se dobija čist, kvalitetan proizvod spreman za dalju upotrebu.
Upotreba propolisa
Propolis je poznat po svojoj sposobnosti da jača imuni sistem. Zahvaljujući antibakterijskim, antivirusnim i antigljivičnim svojstvima, koristi se u lečenju brojnih infekcija.
Može se lokalno nanositi na rane, ogrebotine i opekotine radi prevencije infekcija. Njegova protivupalna svojstva pomažu kod artritisa, upalnih bolesti creva i drugih hroničnih upalnih stanja.
U stomatologiji, propolis se koristi za tretman sluzokože, desni, osetljivih zuba, kao i kod parodontopatije i oralne hirurgije. Efikasan je i u borbi protiv infekcija gornjih disajnih puteva.
Takođe je bogat antioksidansima koji neutrališu slobodne radikale i štite ćelije od oksidativnog stresa.
Dostupan je u više oblika: alkoholni i bezalkoholni rastvori, uljane kapi, masti, kreme, tablete, kapsule, ali i u kombinaciji sa medom, voskom, matičnim mlečom ili lekovitim biljem.
